Η έκθεση Κουμαντάκη για τις κατολισθήσεις

Τοίχος αντιστήρηξης στο Ανήλιο "θύμα" των κατολισθήσεων

Δύο χρόνια πριν, το 2011, ο ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Ι.Ε.Κουμαντάκης, συνέταξε τεχνική έκθεση και την απέστειλε στο Δήμο Μετσόβου, σχετικά με το φαινόμενο των κατολισθήσεων στην περιοχή Ανηλίου και Μετσόβου.
Ζητούσε μάλιστα, αυτή να προωθηθεί άμεσα με τη βοήθεια και της Περιφέρειας Ηπείρου.
Θα είχε ενδιαφέρον συνεπώς, να μαθαίναμε από τους αρμόδιους φορείς (Δήμο, Περιφέρεια), κατά πόσο αυτή ελήφθη - από τότε - υπόψη, δεδομένων και των φετινών κατολισθήσεων που σημειώθηκαν στην περιοχή μας.
Ως κύριες αφορμές των κατολισθήσεων, ο κ. Κουμαντάκης, κατέγραψε στην τεχνική έκθεση του:
*Τις δράσεις των επιφανειακών και κυρίως των υπόγειων νερών
*Την αύξηση της κλίσης και του ύψους των φυσικών κλιτύων
*Την αύξηση των φορτίων που δέχονται οι διάφορες περιοχές
Υπολογίζει μάλιστα ότι οι μέσες ετήσιες διαθέσιμες ποσότητες νερού που μπαίνουν στη γη και ρέουν επιφανειακά, είναι της τάξης των 1000mm, δηλαδή ότι μεγαλύτερο μπορεί να υπάρχει στην Ελλάδα. Επιπλέον, η υπόγεια υδροφορία εκδηλώνεται, στο Μέτσοβο, με 7 πηγές.
Το νερό, λέει ο κ. Κουμαντάκης, αποτελεί την κυριότερη αφορμή για εκδήλωση κατολισθήσεων. Αναφέρει επίσης ότι οι διαρροές του εσωτερικού υδρευτικού δικτύου φτάνουν το 15% και πως τα νερά της επιφανειακής ροής εμποδίζονται προς τα ρέματα, που ήταν κάποτε οι φυσικοί αποδέκτες τους.
Ως προς την δεύτερη αφορμή, την κλίση και το ύψος των φυσικών κλιτύων, έχει να κάνει και με την ανθρώπινη παρέμβαση (διανοίξεις δρόμων, διαπλατύνσεις παλαιών δρόμων, διαμορφώσεις ζωνών θεμελίωσης οικοδομών).
Οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση των κατολισθήσεων έγιναν είτε με καλά και πολύ δαπανηρά έργα (π.χ της Εγνατίας), είτε με άλλα φθηνότερα έργα αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Έργα της δεύτερης αυτής κατηγορίας, κυρίως τοίχοι αντιστήριξης, έχουν προσβάλει οι κατολισθήσεις σε Ανήλιο και Μέτσοβο. Αρκετοί τοίχοι έχουν υποστεί θραύσεις, μετακινήσεις και ανατροπές. Στους περισσότερους δε δεν υφίστανται ή δεν λειτουργούν στραγγιστήριες οπές για να εκρέουν τα πίσω από αυτούς συρρέοντα νερά. Αυτό σημαίνει ότι, όταν κατασκευάστηκαν, δεν τοποθετήθηκε πίσω τους, φιλτροχάλικο, ενώ υπήρξαν και αστοχίες με ελλείψεις σιδηρού οπλισμού.
Για την τρίτη αφορμή, την αύξηση των φορτίων, αναφέρει την πολύ πυκνή δόμηση, τα μεγάλα κτήρια με τους πολλούς ορόφους, τα πολλά αυτοκίνητα, καθώς και τα μεγάλα επιχώματα.
Αναφέρει επίσης ότι στην περιοχή είναι διάσπαρτες παλιές κατολισθήσεις, με εμφανείς γεωλογικές παρατηρήσεις, όπως στην περιοχή "Παλιοχώρι" Ανηλίου, που ενεργοποιήθηκαν από τις πολλές βροχές.

Συνέπειες των κατολισθήσεων στο Μέτσοβο

Στη συνέχεια ο κ. Κουμαντάκης, αναφέρει αναλυτικά τις τοποθεσίες των κατολισθήσεων όπως έχουν καταγραφεί και καταλήγει στις προτάσεις του που είναι, μεταξύ των άλλων:
*Η μη επέκταση των σχεδίων πόλης
*Η απαγόρευση έκδοσης άδειας για κατασκευή μεγάλων οικοδομών
*Η έκδοση άδειας το πολύ για δύο ορόφους, μετρούμενους όμως από το χαμηλότερο σημείο του οικοπέδου
*Η απαγόρευση βαθιών εκσκαφών για θεμελίωση οικοδομών, με ημιπυλωτή και συνδετήριους πεδιλοδοκούς
*Η αποφόρτιση από στατικά και δυναμικά φορτία οχημάτων
*Ελαφρά δομικά υλικά, ως προϋπόθεση έγκριση της άδειας οικοδομής
Προσθέτει δε με νόημα: "Πέραν των ανωτέρω και με δεδομένο ότι οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για την υλοποίηση των προτάσεων μας είναι πολιτικές και απαιτούν χρόνο και πολιτικό κόστος, προτείνουμε στη συνέχεια δράσεις, ενέργειες και έργα χαμηλού κόστους, που έπρεπε να είχαν ήδη υλοποιηθεί".
Εξειδικεύοντας ζητάει:
*Συνεχή έλεγχο για διαρροές των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ιδιαίτερη προσοχή στις υδατοδεξαμενές και την διοχέτευση των υπερχειλίσεων τους
*Έλεγχο των απορροών και των ομβρίων από τις παραδοσιακές βρύσεις και τις πηγές, ώστε τα νερά αυτά να οδηγούνται σε υδατορέματα. Οι αγωγοί των επιφανειακών νερών θα πρέπει να είναι ανοιχτοί ή να κατασκευαστούν από εύκαμπτους σωλήνες
*Να αντληθούν τα υφιστάμενα πηγάδια
*Στους πολυάριθμους τοίχους αντιστήριξης να γίνουν διανοίξεις οπών και καθαρισμός των υφιστάμενων
*Να κατασκευαστούν περιμετρικές στεγανές τάφροι στις ευαίσθητες περιοχές
*Στις κατασκευές των τοίχων αντιστήριξης να προτιμάται η χρήση συρματοκιβωτίων. Αυτοί που θα έχουν οπλισμένο σκυρόδεμα θα πρέπει να έχουν και φιλτροχάλικο
Κλείνοντας την έκθεση του, θεωρεί ως σημαντικότερη πρόταση "την ανάγκη να εφαρμόζονται κάθε φορά οι προτάσεις που γίνονται από τους ειδικούς επιστήμονες για να βελτιωθεί η κατάσταση του Μετσόβου σε ότι αφορά τον κίνδυνο εκδήλωσης κατολισθήσεων".
Μετά και τα φετινά νέα φαινόμενα κατολισθήσεων, περιττό να υπογραμμίσουμε εμείς πόσο σημαντικό είναι, αφενός να ασχοληθούν οι αρμόδιοι φορείς με το πρόβλημα και αφετέρου να αξιοποιηθεί κάθε επιστημονική πρόταση που μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη τέτοιων επικίνδυνων γεωλογικών φαινομένων.


 

Το όνειρο πραγματικότητα

Το όνειρο του Νίκου (Καλοφύρη) έγινε πραγματικότητα με την διοργάνωση σήμερα (26/5/13) του αγώνα Ορεινού Τρεξίματος "Στα χνάρια της αρκούδας", συνολικής απόστασης 36 χιλιομέτρων, στο Μέτσοβο και το γειτονικό Ανήλιο.
Για περίπου 25 χρόνια, ο Νίκος πρωταγωνίστησε στα αθλήματα των χιονοδρομιών και - αργότερα - του βουνού, μα το είχε βάλει αμανάτι, έναν τέτοιο αγώνα να τον κάνει στον τόπο του. Και τα κατάφερε.
Εμπνευστής εκείνος, με τη βοήθεια του Αθλητικού Ομίλου Μετσόβου. Την πολύτιμη αρωγή τους έδωσαν ο Δήμος Μετσόβου, ο Μορφωτικός Ορειβατικός Σύλλογος Ανηλίου, ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Μετσόβου, το Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, Περιστερίου, Χαράδρας Αράχθου και το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου.
Περισσότεροι από 200 αθλητές και αθλήτριες, έτρεξαν σήμερα, με αφετηρία και τερματισμό την κεντρική πλατεία Μετσόβου, μια διαδρομή απείρου φυσικού κάλλους, δοκιμάζοντας τις αθρώπινες αντοχές (2.350μ υψομετρική διαφορά), μαγεμένοι όμως με τις εκπληκτικές εναλλαγές του αγώνα.
Οι δρομείς πέρασαν από το Μοναστήρι της Παναγίας "Κάτω απ' το χωριό"/ "nti sou xoara" / "ντι σου χουάρα" στα βλάχικα), το "Παλιοχώρι" όπου προϋπήρχε το Ανήλιο, την περιοχή "Σκαμνίτσιου", πάνω από την είσοδο της σήραγγας "Πίνδος", ανηφόρισαν στο "Γκιουζέλ Τεπέ" / "΄Ομορφη Ράχη", όπου και το νέο Χιονοδρομικό Κέντρο Ανηλίου, διάβηκαν απίστευτες ομορφιές βγήκαν στις τοποθεσίες "Φατζέτο" και "Σκαμνί", πέρασαν από το προαύλιο της Αγίας Παρασκευής Ανηλίου, κατέβηκαν στον Μετσοβίτικο και πήραν τις ανηφόρες για τις "Ντάπιες" στο Μέτσοβο και στη συνέχεια την "Πολιτσιοάρα", την "Κρύα Βρύση" και στο τέλος ξανά στην κεντρική πλατεία του Μετσόβου.

Οι Νικητές
Οι πρώτες 3άδες ανά κατηγορία
Άνδρες: Φάνης Αρκουμάνης 3.48.32, Αχιλλέας Χριστιάνας 3.50.02, 3. Χρήστος Γουβαϊλης 3.50.52
Γυναίκες: Ιωάννα Μπαράτσα 4.51.29, Βιργινία Παπαποστόλου 5.06.05, Μάρα Καλογήρου 5.15.43.

ΦΩΤΟ: Από την Ιστοσελίδα ADVENDURE

Στο βάθρο ο Ανηλιώτης Χρήστος Γουβαϊλης (3ος), τρίτος από αριστερά και τελευταίος δεξιά ο επίσης συντοπίτης Νάσος Μπαρμπαγιάννης (6ος)

 

 Άνω των 55 χρόνων: Βενετικίδης Δημήτρης 4.17.48, Μητσούλης Γεράσιμος 5.02.30, Μπάγιος Ιωάννης 5.17.07
Κάτω των 25 χρόνων: Πλακέτας Κοσμάς 4.03.49, Καραμίχας Κλεάνθης 4.08.44, Πέλλης Κων/νος 4.24.27
Η διοργάνωση ήταν εμπλουτισμένη και με παράλληλες εκδηλώσεις, όπως την ενημερωτική ομιλία από τον "Αρκτούρο", το προπονητικό σεμινάριο από τον Γ. Δαγκόγλου και την τεχνική ενημέρωση από τον Νίκο Καλοφύρη, ενώ ανοιχτό το Σαββατοκύριακο ήταν το Οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ για δωρεάν επίσκεψη και δοκιμές κρασιών.

Οι φωτογραφίες που παρατίθενται είναι του συντοπίτη μας Δημήτρη Σταύρου (Ρέγολος).

Γκιουζέλ Τεπέ

 

"Μιλάει" με τη φύση καθημερινά ο Γιάννης Κυργώτας

 

Άπειρο κάλλος

 

Η επιβράβευση δια χειρός Νίκου Καλοφύρη

 

 

Τερματισμός

 

Νάσος Μπαρμπαγιάννης

 

 

Κλεάνθης Καραμίχας

 

 

 

 

 

Η μουσική μας κληρονομιά

 

Χορός στην κεντρική πλατεία Μετσόβου

Πριν από μήνες, φίλος μου ανέλυσε την ιδέα του για την δημιουργία και οργάνωση ενός διεθνούς φεστιβάλ παραδοσιακής μουσικής στο Μέτσοβο.
Η ιδέα όντως είναι εκπληκτική, τόσο για το εύρος όσο και για το περιεχόμενο της.
Ένα από τα απωθημένα μου, από τα παιδικά χρόνια, τα χρόνια του ποδαρόδρομου από και προς το Γυμνάσιο Μετσόβου, τότε που γαλουχήθηκα στη παραδοσιακή μας μουσική με τα ακούσματα και τις κομπανίες του μαχαλά των"αιγυπτίων" που έλεγε ο παππούς, για να ντριπλάρει όλους εκείνους που τους αποκαλούσαν "γύφτους", ήταν να ασχοληθώ κάποτε με τη μουσική μας ιστορία.
Πρόλαβα αρκετούς από τους σύγχρονους, έμαθα για όσους είχαν προηγηθεί και είχαν αφήσει εποχή, κατά πως μολογούσανε οι παλιότεροι.
Πάντοτε όμως, καθώς τα χρόνια πέρασαν, αναρωτιόμουν πως μπορεί να διαφυλαχθεί όλος αυτός ο πλούτος της μουσικής μας παράδοσης στον τόπο μας.
Αλήθεια είναι ότι, κατά καιρούς από πλευράς Δήμου και άλλων φορέων, επιχειρήθηκε κάποια καταγραφή και διασώζονται έτσι μουσικά κομμάτια και ακούσματα που, οι μεταγενέστεροι μουσικοί του "μαχαλά", θα έπρεπε λογικά να τα έχουν ως ευαγγέλιο μουσικό.
Με λύπη διαπιστώνω ότι, το χρώμα αργά και σταθερά χάνεται. Είτε γιατί, οι απόγονοι των μορφών εκείνων που πέρασαν από τα μουσικά μας πράγματα, αποδείχθηκαν λίγοι, είτε γιατί άλλοι ξεστράτισαν σε άλλα μουσικά μονοπάτια, είτε γιατί οι πολιτιστικοί μας φορείς δεν έδωσαν και δεν δίνουν την βαρύτητα που θα έπρεπε στη διάσωση της μουσικής μας κληρονομιάς, είτε γιατί ο Δήμος ολιγώρησε και δεν προχώρησε σε μια ουσιαστική κίνηση με τη δημιουργία, για παράδειγμα, σχολής παραδοσιακής μουσικής.
Την ύστατη ώρα, πριν κατεβούν οι διακόπτες της μουσικής μας ταυτότητας, οφείλουμε να δούμε το ζήτημα, να περισώσουμε ότι μπορούμε, να δημιουργήσουμε ένα απαραίτητο "μαξιλάρι" για τις επόμενες γενιές, με την παρακαταθήκη της διαφύλαξης της μουσικής μας παράδοσης.
 

Απόδραση

Στη "Ντουμνιάσκα", όπου κλοτσούσαμε το τόπι στα νειάτα μας, επιννοώντας μια σειρά από σχέδια για να ξεγελάσουμε τον συγχωρεμένο τον Κώστα τον Βαρσάνη, μετά από χρόνων προσπάθεια φτιάχτηκε το γήπεδο του χωριού, με την ευγενή παραχώρηση της έκτασης από την εκκλησία όπου και ανήκει.
Ταυτόχρονα ιδρύθηκε και επίσημα ποδοσφαιρική ομάδα (ΑΟ Ρόνα Ανηλίου), ως απότοκος της ρομαντικής πρωτοβουλίας μας την δεκαετία του '70 με την Θύελλα Ανηλίου, που μετείχε στα τοπικά πρωταθλήματα.
Η εικόνα που αντικρύσαμε τις ημέρες του Πάσχα, όμως, κάθε άλλο παρά αισιόδοξη μπορεί να είναι.
Το γήπεδο στην εγκατάλειψη, τα παιδιά στα καφέ, ο σύλλογος εξαφανισμένος.
Μίλησα με κάποιους που ασχολήθηκαν με την ομάδα και η πίκρα ήταν διάχυτη για την απαξίωση της αθλητικής δράσης στο Ανήλιο.
Φοβάμαι πως κι εδώ τα πράγματα κυλούν προδιαγεγραμμένα.
Η κρίση δεν είναι μόνον οικονομική και δεν φαίνεται μονάχα στην τσέπη του καθενός.
Αντίθετα, απλώνει τα πλοκάμια της, βραχυκυκλώνει κάθε δημιουργική πρωτοβουλία και σκέψη, αιχμαλωτίζει τη νέα γενιά, της αφαιρεί το οξυγόνο δράσης της.
Μοναδική διέξοδος η φυγή προς τα εμπρός, η οργάνωση, η απόδραση από τη μίζερη πραγματικότητα, για να βγει το κάρο από τις λάσπες ...